Gryka zwyczajna to popularna roślina należąca do rodziny rdestowatych. To jedna z wartościowszych roślin zbożowych uprawianych przez człowieka. Jest również jedną z najstarszych roślin leczniczych na świecie. Zaczęto ją uprawiać już 2000 lat przed naszą erą. W górskich regionach północnych Indii, skąd rozpowszechniła się na niemal całe Chiny, Koreę oraz Wyspy Japońskie. Do Europy trafiła na przełomie XII i XIII wieku. Aktualnie chętnie uprawiana w państwach dawnego ZSRR oraz Azji. Występuje jako roślina uprawna również w USA i Kanadzie, głównie jako roślina pastewna.
Gryka jest rośliną roczną, wyrastającą do 60–80 cm wysokości. Łodyga gryki podczas kwitnienia czerwienieje i jest pusta od środka. Liście rośliny są duże do 11 cm długości o sercowatym kształcie. Gryka kwitnie wytwarzając przyjemny zapach. Ma kolor biały, czasem czerwonawy. Kwitnie od lipca do sierpnia.
Owocem gryki jest trójkątny orzech z ostrymi krawędziami. Jest to wyjątkowo wartościowa roślina, spożywana przez ludzi i zwierzęta.
Gryka zwyczajna właściwości lecznicze
Surowcem wykorzystywanym w naturalnym lecznictwie jest ziele zbierane na początku kwitnienia rośliny oraz owoce. Zawierają one takie składniki odżywcze jak:
- białka (ok. 10-16%);
- woda;
- skrobię (60-84%);
- tłuszcze (ok. 2-3%);
- cukry (ok. 0,5%)
- witaminy (głównie B1, B2, P, PP);
- kwasy organiczne (np. jabłkowy, cytrynowy);
- związki mineralne (żelazo, fosfor, wapń, cynk, miedź, bor, nikiel, jod, kobalt).
Gryka to jednak nie tylko cenne nasiona, ale także niezwykle miododajne kwiaty i lecznicze ziele. Pojedynczy kwiat kwitnie tylko przez jeden dzień. Nasiona wydaje wyłącznie po zapyleniu. Kwiat gryki oferuje również bardzo pożywny nektar. Z kolei zbierane podczas kwitnienia ziele posiada w swoim składzie bardzo cenną rutynę (wit. P) o właściwościach rozszerzających naczynia krwionośne.
Gryka zwyczajna zastosowanie
Grykę można spożywać na wiele różnych sposobów, najczęściej jemy jej ziarna. Również smaczne i pożywne są kiełki. Jednak najbardziej znanym produktem jest kasza gryczana, doskonała jako samodzielna potrawa. Oraz jak i dodatek do wielu innych dań.
Używana jest również do produkcji np.: płatków gryczanych czy mąki gryczanej. Które dzięki zawartości tłuszczów odpornych na utlenianie można długo przechowywać. Mąkę gryczaną, można wykorzystać do przygotowywania makaronów, pieczywa oraz rozmaitych placków i naleśników. Orzeszki gryki po zmieleniu i przesianiu przerabia się na grubą kaszę oraz ciemną mąkę. Służy ona przede wszystkim do przygotowania dań bezglutenowych. Mąka ta nie nadaje się do wypieków, ale można jej używać jako zagęszczacza do sosów.
Kasza gryczana dostarcza organizmowi wiele niezbędnych składników mineralnych. Poprawia stan nerek, pobudza wydzielanie moczu, działa oczyszczająco na organizm. Ze względu na zawartość błonnika jest zalecana osobom cierpiącym na zaparcia. Obecność gryki w niektórych preparatach wzmacnia układ krwionośny, reguluje krwawienia miesiączkowe. A także obniża ciśnienie krwi, uszczelnia włosowate naczynia krwionośne. Jak i również zapobiega zawałowi serca, leczy reumatyzm, miażdżycę i wiele dolegliwości osób starszych. Wspomaga leczenie jaskry, krwawiących hemoroidów oraz żylaków.
Gryka zwyczajna, jak i farbownik lekarski pomagają w leczeniu wielu dolegliwości. Między innymi gryka zwyczajna reguluje pracę serca, wspomaga trawienie, niweluje zaparcia i łagodzi ból. Jest ważnym składnikiem diety w leczeniu otyłości.
Gryka wspomaga również przepływ krwi przez naczynia krwionośne. Działa przeciwzapalnie, obniża uczucie bólu, spowodowane nadmiernym napięciem mięśni oraz dyskomfort, związany z ciążeniem kończyn dolnych. Wyciągi z ziela gryki wykazują właściwości moczopędne, napotne, likwidują wolne rodniki, chronią tętnice przed miażdżycą. Pomocne w leczeniu bielactwa, łuszczycy, owrzodzeń podudzi, krwawieniach wewnętrznych np. z siatkówki oka, reumatyzmie i nadciśnieniu. Wspomagają pamięć.
Wyciąg z ziela gryki
Przygotowanie odwaru: Jedną łyżkę ziela gryki zalewamy szklanką cieplej wody i gotujemy przez 5 minut. Następnie odstawiamy na 10 minut, aby rutyna w całości wchłonęła się do odwaru. Pijemy 3 razy dziennie po 1 szklance tak przygotowanej herbatki. Kuracja trwa 3-4 miesiące, następnie na okres 3 miesięcy stosujemy przerwę w kuracji.
Zioła zalecane dla osób odchudzających się lub dla dietetyków. Owoce gryki pozbawione są glutenu, więc mogą być spożywane przez osoby chore na celiakię.
