Borelioza – podstępny imitator chorób!
Jak się zarażamy boreliozą i jakie są objawy?
Boreliozą (choroba z Lyme) zarażamy się poprzez ukąszenie kleszcza, który przenosi bakterię krętka Borella burgdorferi (BB). Krętek dostaje się do krwi i do różnych organów wewnętrznych. Możemy nie mieć świadomości zarażenia kleszczem, gdyż kleszcz ma różne fazy rozwoju. Może nas na przykład zarazić przezroczysta nimfa czy larwa kleszcza, które są praktycznie niewidoczne. Wpuszcza środek znieczulający, więc nie czujemy ukąszenia. Na szczęście nie każdy kleszcz przenosi bakterie i wirusy.
W pierwszym etapie choroby pojawia się gorączka, poty, dreszcze, objawy grypopodobne, bóle stawów i mięśni (często o dziwnym, zmiennym charakterze), drętwienie kończyn, palców, skurcze mięśnie, kołatanie serca a także problemy z koncentracją i bóle głowy oraz problemy ze snem, problemy ze wzrokiem (widzenie kłaczków w polu widzenia), wypadanie włosów, bóle gardła bez przyczyny, bóle podbrzusza, zaburzenia pamięci i koncentracji. Drugi etap boreliozy charakteryzuje się już poważnymi zmianami neurologicznymi lub reumatologicznymi w organizmie. Mogą one być często mylone z reumatoidalnym zapaleniem stawów czy stwardnieniem rozsianym. Objawy boreliozy dotyczą bardzo wielu narządów. Borelioza niszczy kolagen, co powoduje zmiany w otoczce nerwów. Kolagen mamy nie tylko w stawach, to składnik tkanki łącznej, która jest w każdym organie wewnętrznym.
Nie u wszystkich zarażonych osób krętek borelii się namnaża, może przejść w stan tak zwanego uśpienia i może obudzić się nawet po 30 latach! Nieleczona borelioza może przybrać postać chorób takich jak SM, Parkinson, Alzheimer, RZS, zespól przewlekłego zmęczenia, objawów neurologicznych, omamów psychicznych, padaczki czy depresji. Borelioza ma charakter nawrotowy i zmienny w nasileniu objawów. Krętek wybiera z reguły organy, które najsłabiej funkcjonują w naszym ciele.
Czy tylko przez kleszcza można zarazić się boreliozą?
Ostatnie badania donoszą, że borelioza może być przenoszona drogą płciową i przez łożysko matki na dziecko, przez transfuzję krwi, ale także i przez ślinę. Warto usuwać kleszcze w rękawiczkach, szczególnie jak wyjmujemy kleszcze u psów. Łatwo się zarazić jeśli mamy nawet małe zadraśnięcie na skórze!
Czy testy diagnostyczne boreliozy są wiarygodne?
Im ktoś bardziej choruje tym gorzej go zdiagnozować. Najczęściej stosowany test to test Elisa, w którym oznacza się przeciwciała IgG i IgM -test ten ma sens wtedy kiedy od ugryzienia minie 4 tygodnie. Jest on wiarygodny tylko w 50%. Często wynik tego testu wychodzi fałszywie ujemny z takich względów jak:
zbyt wcześnie wykonane badanie
obniżona odporność
wpływ antybiotykoterapii
wpływ leków przeciwbólowych
ukrywanie się patogenu w obszarach immunologicznie uprzywilejowanych
zmienność morfologiczna Borelii burgdorferi
zmienność antygenowa Borelii burgdorferi
Po wielu latach chorowania na boreliozę może u chorego pojawić się w badaniu przeciwciała IgM wynik fałszywie dodatni zinterpretowany przez lekarza jako objaw wirusa. Jednak borelia zmienia swoje białka powierzchniowe, oszukuje układ odpornościowy i organizm produkuje nowe przeciwciała traktując boreliozę jako świeżą infekcję.
Im bardziej skomplikowany przypadek tym bardziej test Elisa jest mało skuteczny do diagnozowania. Następny Test weryfikujący to test Western-Blot (test serologiczny pozwala na jakościową identyfikację przeciwciał klasy IgG lub IgM skierowanych przeciwko bakterii Borrelia (obejmuje wykrycie przeciwciał przeciwko genogatunkom: B. burgdorferi, B. afzellii, B. garinii, B. spielmanii), który jest wiarygodny w 70%-80%. Bardziej dokładny test to metoda krążących kompleksów immunologicznych, w którym nawet mała ilość przeciwciał może zostać oznaczona (bo większość przeciwciał zostaje niestety zużyta na walkę z chorobą). To jest badanie, które jest przeznaczone dla osób, które długo chorują lub też cierpią na choroby autoimmunologiczne. Następną metodą jest szukanie bezpośredniej reakcji limfocytów cytotoksycznych czyli test LTT – test transformacji limfocyta oraz test EliSpot. Są to badania, które wysyła się do Niemiec. Można te badania wykonać w sieci laboratorium Synevo.
Czy krętki borelii przenoszą tylko kleszcze?
Istnieje teoria, że nie tylko kleszcze przenoszą bakterię krętka, ale prawdopodobnie komary, muchy końskie i meszki (jednak nie zostało to jeszcze potwierdzono naukowo).
Jakie bakterie i wirusy przenoszą kleszcze?
Kleszcze przenoszą bakterie, pierwotniaki i wirusy, powodujące u ludzi choroby takie jak: kleszczowe zapalenie mózgu, boreliozę, tularemię, erlichiozę, babeszjozę, gorączkę Q, gorączkę plamistą Gór Skalistych, dur powrotny.
Dlaczego tak trudno zdiagnozować boreliozę?
Borelioza jest nazywana w literaturze „Wielkim imitatorem”. Naśladuje wiele schorzeń, dlatego tak trudno ją zdiagnozować w oparciu o objawy. Borelia to bakteria o największym genomie, czyli ma najwięcej DNA, potrafi dostosować się do różnych sytuacji, zmieniać swoje białka, zmieniać specyfikę w różnych częściach ciała. Krętek borelii potrafi zmieniać się z bakterii w wirusa (gdy zrzuci ścianę komórkową). Brak też 100% wiarygodnego testu diagnostycznego. Jedynym objawem dającym pewność zakażenia jest charakterystyczny rumień z przejaśnieniami w środku. Jednak tylko 1/3 ludzi chorujących na boreliozę pamięta ugryzienie kleszcza albo rumień.
Kiedy można podejrzewać boreliozę w sytuacji tak różnorodnych objawów?
Jeśli mamy dużą zmienność objawów, czyli najpierw boli jedno kolano za chwilę drugie. Dziwne mrowienia, odczucia. Jeśli te objawy umiejscowione są są różnych częściach ciała, na przykład bolą jelita i stawy. Charakterystyczne jest również zmęczenie i drżenie mięśni (tiki nerwowe). Warto też wiedzieć, że w odróżnieniu od choroby zwyrodnieniowej czy RZS objawy stawowe w boreliozie dotyczą tylko dużych stawów (kolanowy, ramienny) a nie małych stawów.
Czy krętek borelii może wywołać objawy choroby autoimmunologicznej?
W późnej boreliozie nasz układ odpornościowy w pewnym momencie może zacząć atakować własne białka, wywołując choroby autoimmunologiczne. Autoagresję powodują rożne czynniki, na przykład toksyny środowiskowe, różne antygeny pokarmowe czy przewlekłe infekcje (wirusowe, bakteryjne, pasożytnicze) i borelioza może być właśnie jednym z tych czynników. Coraz częściej krętek atakuje tarczycę i jelita.
Kobiety w ciąży zarażone boreliozą – postępowanie:
Borelioza może być przyczyną poronień. Borelioza również może być przeniesiona przez łożysko matki na dziecko. W przypadku zarażenia boreliozą kobieta ciężarna powinna otrzymać antybiotyk z grupy penicylin. W trakcie i po antybiotykoterapii bardzo ważne jest by zasiedlać jelito pożytecznymi bakteriami, aby odbudować florę bakteryjną.
Gdzie można spotkać kleszcze?
W wysokich trawach, zacienionych, wilgotnych miejscach w lasach i parkach. Warto mieć długie spodnie i długie skarpetki, gdyż kleszcz wędruje od nóg w górę i przeważnie umiejscawia się w pachwinach i zgięciach. Nie ma ich natomiast w lasach iglastych czy suchej wyściółce.
Co robić gdy znajdziemy kleszcza?
Za pomocą pęsety (najlepiej zakrzywionej) należy uchwycić kleszcza za główkę jak najbliżej skóry. Usuwamy kleszcza poprzez pociąganie go jednostajnym ruchem pionowo do góry. Nie wolno go wykręcać, ponieważ można kleszcza rozerwać. Nie wolno smarować niczym kleszcza (żadnym olejem, benzyną, lakierem do paznokci), gdyż w jego żołądku znajduje się około 50 do 100 patogenów, więc jeśli podrażnimy jego przewód pokarmowy to cała ta zawartość przedostanie się do naszej krwi. Miejsce po usunięciu kleszcza należy przemyć środkiem odkażającym, a ręce starannie umyć. Dostępne w laboratoriach jest badania samego kleszcza, które ocenia jego DNA i czym był zarażony, co ułatwi dobranie odpowiedniej antybiotykoterapii.
Protokoły leczenia wczesnej boreliozy są z reguły skuteczne. Problemem są późne boreliozy. Warto również zgłosić się do stowarzyszenia chorujących na boreliozę www.borelioza.org Organizacja ta pomaga znaleźć chorującym lekarzy w ich rejonie zamieszkania, podpowiada też co dalej robić.
ILADS (Międzynarodowe Towarzystwo ds. Boreliozy i Chorób z Nią Powiązanych) zaleca podanie antybiotyku na 2 tygodnie po każdym ugryzieniu kleszcza, bez względu na objawy. Ta zasada różni się od postępowania obowiązującego u lekarzy pierwszego kontaktu, gdzie pacjent musi czekać na wynik testów lub też na wystąpienie rumienia oraz objawów grypopodobnych i dopiero wtedy zostaje przepisany antybiotyk. W takim przypadku potrzeba 6-8 tygodniowego leczenia antybiotykami.
Co oprócz antybiotyków?
Nie ma 100% gwarancji wyleczenia danym antybiotykiem. Jest jednak zdecydowana poprawa objawów i chory wraca do zdrowia. Krętek jest sprytny, może ukryć się w stawach, w gałce ocznej czy w skórze a antybiotyk nie do wszystkich miejsc może dotrzeć.
Można wspomóc leczenie boreliozy takimi ziołami jak:
czystek
szczeć
rdest japoński
vilcacora (czarci pazur)
andrographis
żeń-szeń syberyjski
kolcorośl (sarsaparilla)
traganek błoniasty
korzeń Stefanii
Zaleca się oczyszczać organizm z toksyn na przykład chlorofilem, dostarczać kolagenu, antyoksydantów głównie witaminy C, która również stymuluje produkcje kolagenu, kwasów omega 3 a także witaminę K2+D3 oraz probiotyki z prebiotykami (mogą być kefiry, kiszonki). Zaleca się też spożywać jak najwięcej warzyw i owoców bez obróbki termicznej.
Osoby poszukujące alternatywnej metody leczenia boreliozy mogą zapoznać się z protokołem Buhnera, gdzie znajdziecie szeroko opisane schematy leczenia ziołami.
Źródła:
Borrelia sp. – czynnik etiologiczny krętkowicy kleszczowej – prof. dr hab. n. biol. Adam Kaznowski
Instytut Biologii Eksperymentalnej, Zakład Mikrobiologii, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu
Choroby wirusowe przenoszone przez kleszcze – prof. dr hab. n. biol. Anna Goździcka-Józefiak
Zakład Wirusologii Molekularnej, Instytut Biologii Eksperymentalnej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
Poszukiwanie nowych technik wykrywania boreliozy – dr n.med. Sławomir Dudek
Katedra i Zakład Farmakognozji i Fitochemii Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach)
Nadrozpoznawalność boreliozy w ocenie lekarza praktyka – lek. med. Krzysztof Błecha
Centrum Ziołolecznictwa Ojca Grzegorza Sroki
Skutki przewlekłej antybiotykoterapii boreliozy – dr hab. n. med. Dorota Waśko-Czopnik
Klinika Gastroenterologii i Hepatologii. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza – Radeckiego we Wrocławiu, Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Fitoterapia i związki naturalne w zapobieganiu i wspomaganiu leczenia boreliozy – prof. nadzw. dr hab. inż. Antoni Szumny
Katedra Chemii, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
dr Krzysztof Majdyło – borelioza https://www.youtube.com/watch?v=jz-ibRGsp8U&t=112s
Borelioza choroba podstępna i mordercza. Objawy i leczenie – wykład dr n. med. Maria Bortel-Badura https://www.youtube.com/watch?v=5lY1sw5boMs&t=3s
