Selen to pierwiastek, który odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego. W organizmie najwięcej selenu znajduje się w tarczycy (aż 80%), przysadce mózgowej, wątrobie oraz nerkach.
Selen wpływa na:
zwiększenie produkcji przeciwciał, limfocytów i makrofagów (komórek odpornościowych)
wpływa na prawidłowe funkcjonowanie hormonów tarczycowych
ochrania organizm przed opryszczką i półpaśćcem
pełni funkcję antyoksydacyjną – selen zwiększa aktywność enzymu: peroksydazy glutationowej, który chroni komórki przed utlenianiem
zmniejsza ryzyko wystąpienia zmian nowotworowych
działa przeciwzapalnie – osoby zmagające się z przewlekłymi chorobami tkanki łącznej, chorobami reumatoidalnymi powinny szczególnie zadbać o obecność selenu w diecie
pomaga usuwać metale ciężkie z organizmu – zmniejsza toksyczne działanie rtęci, kadmu i ołowiu
niszczy pleśń
bierze udział w produkcji plemników
zwiększa poziom libido
chroni układ sercowo-naczyniowy
hamuje progres chorobowy u osób zakażonych wirusem HIV
łagodzi objawy menopauzy
Objawy niedoboru selenu:
depresja, niepokój, wrogie nastawienie do otoczenia
zwiększona podatność na infekcje
osłabienie
obniżenie płodności u mężczyzn
Choroby związane z niedoborem selenu:
choroba Keshan- zwyrodnienie mięśnia sercowego
choroba Kashin-Becka – zmiany kostno-stawowe
niedobór tego pierwiastka został uznany za jeden z czynników środowiskowych powodujących rozwój choroby Hashimoto (autoimmunologiczne zapalenie tarczycy)
Objawy nadmiaru selenu w organizmie:
wypadanie włosów i paznokci
zapalenie skóry
nieprzyjemny „czosnkowy” oddech i mdłości
Zawartość selenu z żywności zależy od stężenia tego pierwiastka w glebach i wodzie. Niestety w Polsce występują gleby ubogie w selen.
Najwięcej selenu znajdziemy w :
Brazil nuts with leafs on white close up. Bertholletia.
Orzechy brazylijskie- bogate źródło selenu
orzechach brazylijskich (już jeden orzech zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na selen)
grochu
soczewicy
sezamie
w mięsie drobiowym zwłaszcza w wątróbce drobiowej
śledziach
makreli wędzonej
produktach zbożowych
jajkach
brokuły i kalafior
cebula i czosnek
gruszka i śliwka
Pamiętajmy jednak, że selen z produktów roślinnych ma słabszą biodostępność w porównaniu z produktami zwierzęcymi. Ogólnie przyjmuje się, że z pożywienia przyswajamy 55% tego pierwiastka.
Dawkowanie selenu:
Średnia stężenie selenu w surowicy u dorosłego mieszkańca Polski to 70 mcg a optymalne stężenie ustalono na poziomie 100-200 mcg. Międzynarodowe badania wykazują, że poziom selenu poniżej 60 mcg w surowicy jest związany z wysokim ryzykiem wystąpienia raka.
Spożycie selenu nie powinno przekraczać 200 mcg dziennie a za dawkę toksyczną uznaje się 700 mcg selenu. Przy chorobie Hashimoto powszechnie stosowana dawką jest 200 mcg selenu na dzień.
Warto zapamiętać:
Selen współdziała skutecznie z witaminą E opóźniając proces starzenia się organizmu. Natomiast nie powinno się łączyć selenu z witaminą C, która osłabia przyswojenie tego pierwiastka.
Suplementację selenem powinny wziąć pod uwagę osoby niejedzące mięsa oraz osoby z niedoczynnością tarczycy oraz osoby z chorobą Hashimoto.
